بسمه تعالی

کمیسیون ماده 77

مقدمه :

براساس ماده 77 قانون شهرداری مصوب 11/04/34 رفع اختلاف بین مودی و شهرداری به کمیسیونی مرکب از نماینده شهرداری و نمایندگی دادگستری و نماینده انجمن شهر ارجاع می شود و رای صادره قطعی است

تعریف ماده 77 و قانون شهرداری مصوب 11/4/1334 :

رفع هرگونه اختلاف مودی و شهرداری در مورد عوارض به کمیسیون مرکب از نمایندگان وزارت کشور و دادگستری و انجمن شهر ارجاع می شود و تصمیم کمیسیون مزبور قطعی است بدهی ها طبق تصمیم این کمیسیون تشخیص شود طبق مقررات لازم الاجرا به تصمیم اداره ثبت قابل وصول می باشد اجرای ثبت مکلف است بر طبق تصمیم کمیسیون مزبور به ضرور اجرائیه وصول طلب شهرداری مبادرت نماید .

ترکیب اعضای کمیسیون :

1-  نماینده وزارت کشور : که از سوی وزیر کشور انتخاب می شود که البته وزیر کشور می تواند اختیار خود در این زمینه بویژه به استانداران تفویض نماید که تعیین نمایندگان وزارت کشور در کمیسیون های موضوع ماده 77 و000 قانون شهرداری شخصی که از بین کارکنان وزارت کشور (استانداری ،فرمانداری ، بخشداری و ترجیحاٌ فرمانداری و بخشداری )

2-    نماینده دادگستری: رئیس دادگستری یک نفر را به نمایندگی دادگستری تعیین می نماید

3-    نماینده شورای شهر: از طرف شورای شهرستان به عمل می آید .

صلاحیت های کمیسیون ماده 77:

قانون در این ارتباط که آیا کمیسیون ابتدا به صلاحیت خود رسیدگی می کند ساکت است اما قاعدتاً وقتی اختلافی برای رسیدگی به کمیسیون آورده می شود لازم است کمیسیون صلاحیت ذاتی و محلی خود را بررسی نموده و تصمیم بگیرد که آیا صلاحیت رسیدگی به مورد را دارد یا خیر بدیهی است که کمیسیون نمی تواند بدون تعیین صلاحیت خود در ارتباط با مورداز حیث صلاحیت ذاتی و محلی اقدام به رسیدگی نماید .

آیین رسیدگی کمیسیون ماده 77           

براساس ماده 75 قانون شهرداری «عوارض و درآمد شهرداری بوسیله مامورین مخصوص که از طرف شهرداری بنام مامور وصول تعیین می شود دریافت خواهد شد » دریافت انواع مختلف عوارض ممکن است به شیوه های متفاوتی بعمی می آید .فرضاَ در ارتباط با عوارض نوسازی براساس قانون نوسازی عمران شهری که به بهای اراضی ساختمانها و مستحدثات از سوی شهرداری ممیزی و اعلام می شود و عوارض بر مبنای آن محاسبه می شود و با صدور قبض و تحویل آن به مودی به اطلاع وی می رسد .براساس قانون 10 شهرداری  عوارض در سال اول فروردین ماه آن سال تحقق می یابد و باید حداکثر تا پایان همان سال به شهرداری پرداخت گرددودرصورتی که مودی دراین مهلت عوارض راپرداخت نکند شهرداری مشخصات آن را به ادارات آب وبرق اعلام می نماید و ادارات مذکور با اعلام مهلت 2 ماهه به آنان اخطار می کند که در صورت عدم پرداخت نسبت به قطع آب ، برق آنان اقدام می شود در ادامه شهرداری می تواند نسبت به وصول از طریق اجرای ثبت اقدام نماید و ادارات و دوائر اجرای ثبت بنا به تقاضای شهرداری مکلف به صدور اجرائیه وتعقیب عملیات اجرائی طبق مقررات مربوط به اجرای اسناد رسمی لازم الاجرا می باشد و مبلغ عوارض باید بصورت کتبی و باتاریخ و امضای مامور صلاحیتدار با اطلاع مودی برسد و قانون مهلت خاصی را برای اعتراض مودی پیش بینی نکرده است برای مثال  درارتباط با مورد فوق الذکر مودی یک سال مهلت داردتا عوارض رابپردازد واحتمالا تاپایان همین مدت وحتی درمهلت 2ماه اخطار اداره آب وبرق می تواند اعتراض خودرا به کمسیون تسلیم نماید.(آیین نامه اجرائی وصول عوارض  و درآمد وبهای خدمات شهری) در ارتباط با مهلت اعتراض به عوارض تعیین شده مهلت هایی را مقرر کرده است براساس ماده 3 آیین نامه شهرداری باید تاریخ تحقق ومهلت و نحوه پرداخت عوارض را به  اطلاع مودی برساند  در صورت امتناع مودی ازپرداخت عوارض در مهلت مذکور در ماده 3 آیین نامه شهرداری مبادرت به صدور  پیش آگهی می نماید و در پیش آگهی مهلت اعتراض باید قید شود که آن کمتر از یک هفته نخواهد بود همچنین قید می شود که در صورت عدم اعتراض مهلت مقرر در پیش آگهی عوارض به منزله قبول از ناحیه مودی تلقی و قطعی و لازم الاجرا خواهد بود .براساس ماده 12 این آیین نامه هرگاه مودی در داخل کشور و خارج ازحوزه شهری سکونت داشتند باشد 20 روز و در صورتی که خارج کشور ساکن باشد دو ماه مهلت اعتراض در پیش آگهی اضافه خواهد شد .پیش آگهی باید با ابلاغ قانونی طبق موارد مذکور در فصل ابلاغ قانون آیین دادرسی مدنی به مودی یا مودیانی ابلاغ گردد و در پیش آگهی قید شود که عوارض متعلق را طرف مهلت معینی (حداقل یک هفته) از تاریخ رویت پیش آگهی به حساب (معرفی شده در پیش آگهی ) درآمد شهرداری واریزو رسید دریافت نماید و در صورت انقضای مهلت مندرج در پیش آگهی (حداقل یک هفته) و عدم اعتراض مودی پیش آگهی صادره به منزله قبول از ناحیه مودی تلقی و عوارض مربوطه به مرحله قطعیت رسیده و شهرداری مکلف است ظرف مدت 10 روز پس از انقضای مهلت مقرر در پیش آگهی میزان بدهی قطعی شده مودی را با صدور اخطار به وی ابلاغ نماید و در برگ اخطاریه متذکر گردد هر گاه ظرف مدت 15 روز از تاریخ ابلاغ اخطاریه نسبت به پرداخت بدهی عوارض خود اقدام ننماید به استناد ماده 28 وتبصره های ذیل ماده 13 قانون نوسازی و عمران شهری از طریق عملیات اجرایی نسبت به وصول بدهی عوارض اقدام خواهد شد .

مراحل قبل از تشکیل پرونده در کمیسیون :

1-شناسایی مودی : تشخیص بدهی اشخاص ناشی عوارض یا بهای خدمات و تطبیق وضع مودی یا هر مورد با تعرفه عوارض درآمدها وتعیین و تشخیص بدهی مودی به عهده مامورین تشخیص یا کسانی است که که از طرف شهرداری یا سازمانهای تابعه وابسته طی ابلاغ رسمی دارای اختیار تشخیص بدهی عوارض می باشد  .

2-محاسبه عوارض :

محاسبه عوارض با توجه به نوع آن به چند صورت می باشد :

1-عوارضی که نیاز بررسی دفاتر مالی مودی دارد مانند عوارض واحدهای تولیدی ... که معمولاً میزان آن نسبتی از درآمد مودی است برای محاسبه اینگونه عوارض مامورین شهرداری به واحد مربوطه مراجعه و با بررسی درآمد مشمول پرداخت عوارض میزان عوارض متعلقه را محاسبه می کند .

2-برخی از انواع عوارض مانند عوارض نوسازی که برمبنای ممیزی شهرداری صورت می گیرد یا عوارض کسب و پیشه یا عوارض سالیانه خودرو که میزان آن هر ساله براساس اطلاعات موجود در شهرداری قابل محاسبه است .

3-عوارض مودی بر اثر نیاز با شهرداری مراجعه و در خواست دریافت خدمتی را از شهرداری دارد که به آن خدمت عوارضی تعلق می گیرد یا انجام عمل موکول به پرداخت عوارضی است مانند عوارض صدور پروانه ساختمانی،نقل وانتقال املاک که دراینگونه موارد مودی به شهرداری مراجعه ودرخواست وپرداخت عوارضی را می نماید در مواردی که مودی از ارائه و در اختیار گذاشتن مدارک و دفاتر خودداری کند مامورین تشخیص یابد با تشخیص علی الراس میزان عوارض متعلقه را محاسبه کند بدیهی است پس از تشخصی میزان عوازض و اعلام آن در صورت درخواست مودی مدارک و مستندات او موردملاحظه قرار می گیرد .

3-اخطار:اخطاریه نیز یک آگهی خلاصه ای است که پس از انقضای مهلت قید شده در ابلاغیه پیش آگهی در صورت عدم پرداخت مودی برای آگاهی و گوشزد به وی ارسال می شود که باید برابر مقررات به مودی بدهکار ابلاغ شود .

4-وصول: براساس ماده 75 قانون شهرداری عوارض و درآمد به وسیله مامورین به به خصوص اطراف شهرداری بنام مامور وصول تعیین می شوددریافت خواهد شد مامور وصول شهرداری وظیفه پیگیری وصول عوارض محاسبه شده را بر عهده دارد که تعداد آنها نسبت به تراکم کار متفاوت است .

5-ارسال پرونده به کمیسیون :در صورت اعتراض مودی در هر مرحله از موارد فوق عدم امکان حل و فصل موضوع در شهرداری و یا در صورت عدم توجه به اخطار پس از اتمام مهلت مندرج در برگ اخطاریه پرونده جهت بررسی و تصمیم گیری به کمیسیون مدهه 77 ارسال خواهد شد .

خواهان و خوانده و شرایط آن :

1-خواهان در دعاوی کمیسیون : مودی است که به عوارض تعیین شده از سوی شهرداری معترض است که خواهان می تواند شخص حقیقی و حقوقی و یا یا وکلا و نمایندگان قانونی آنها باشد .

2-خوانده : خوانده در دعاوی کمیسیون همواره در نهایت شهرداری است .در مواردی شهرداری خود مستقیماً عوارض را دریافت نمی کند بلکه شرکتها که به ارائه برخی خدمات می پردازند عوارض شهرداری را وصول و به حساب شهرداری واریز می کنند در این موارد ممکن است شکایت اولیه مودی متوجه شرکت وصول کننده باشد ولی  چون شرکت براساس ترتیبات مقرر شده از سوی شهرداری اقدام به وصول عوارض می نماید لذا شکایت در اصل متوجه شهرداری خواهد شد .

3-دادخواست و ضمائم آن :

شروع رسیدگی در کمیسیون مستلزم اعتراض مودی که بوسیله آن شهرداری را که طرف او در دعوی است به دادرسی می خواند یعنی آنرا به کمیسیون دعوت می کند تا ترافع و احقاق حق بعمل آید لذا می توان اعتراض مودی را دادخواهی دانست و سندی که حاوی این دادخواستن است دادخواست نامید لذا دادخواست نخستین سندی است که بوسیله آن خواهان (مودی) با رعایت مقررات با تسلیم ادعاها ، ادله و خواسته خود به کمیسیون درخواست رسیدگی و صدور رای نموده و موجب می شود رسیدگی آغازشود که این دادخواست که برگ اعتراض ، نامه کتبی است که توسط مودی یا نماینده قانونی وی در 2 نسخه تنظیم و حل آن به منبع عوارض و یا نوع و میزان آن و یا نحوه محاسبه و غیره کلی یا جزئی بصورت مستند و مستدل ایراد گرفته و درخواست رسیدگی می گردد نسخه اول فرم مذکور به شهرداری تحویل و رسید آن در نسخه دوم اخذ و نزد اعتراض کننده باقی می ماند.برگ اعتراض فوق اگرچه در عمل  بعنوان دادخواست در کمیسیون محسوب می شود اما این برگ اعتراض و شرایط مقرر درآن فقط در مورد اعتراض در شهرداری می تواند قابلیت استنادداشته باشد نه در مورد کمیسیون و رسیدگی در آن یک فرم ارسال پرونده به دبیرخانه کمیسیون نیز براساس آئین نامه مذکور پیش بینی است که پرونده وبرگ اعتراض به پوست آن از سوی شهرداری به دبیرخانه کمسیون ارسال می شود که در این فرم :

1-نوع عوارض ...... مستند وصول عوارض

2-نحوه محاسبه (خلاصه)

3-یک برگ پیش آگهی ابلاغ شده به مودی

4-یک برگ اخطاریه ابلاغ شده به مودی

5-اعتراض مودی (در صورت اعتراض)

6-یکبرگ دعوت نامه کتبی از مودی

جلسه رسیدگی و صدور رای :

جلسه رسیدگی باید زمانی تشکیل شود که موجبات مقدمات رسیدگی فراهم شده باشد از جمله این موجبات :

1-حضور اعضای کمیسیون : اعضای کمیسیون باید در وقت مقرر برای رسیدگی حضور یابند مگر اینکه عذر موجهی برای غیبت خود داشته باشد . کمیسیون با حضور هر سه عضو آنها رسمیت می یابد و در غیبت هر یک از آنان تصمیم بقیه اعضاء معتبر نخواهد بود .

2-کامل بودن داخوست و وصول پاسخ شهرداری :لازم است دادخواست قبلاً بررسی و در صورت وجود نقض نقایص آن برطرف و پاسخ شهرداری نیز وصول شده باشد . عدم وصول پاسخ شهرداری مانع از رسیدگی نخواهد بود اگرچه در عمل این شهرداری است که پرونده را به کمیسیون ارسال می کند و پاسخ آن نیز در آن خواهد بود .در عمل نقایص پرونده را دبیرخانه کمیسیون براساس فرم چک لیستی که براساس (آئین نامه اجرائی وصول عوارض و درآمد و بهای خدمات شهرداری) به این منظور پیش بینی شده است کنترل می نماید در صورت نقض ، جهت رفع نقص به شهرداری عودت می دهد .

3-حضور طرفین یا وکلای آنها : رسیدگی در کمیسیون کتبی است و در قانون اشاره ای به حضور طرفین یا وکلای آنها نشده اما منعی نیز در این خصوص ندارد

4-علنی بودن جلسه :به جهت کتبی و غیر حضوری بودن سیدگی در کمیسیون در عمل ، علنی بودن جلسات رسیدگی امکان اجراء نخواهد داشت اما در مواقعی که طرفین دعوی دعوت می شوند تا اظهارات خود را بیان کنند جلسه باید علنی باشد نمی توان مانع حضور مردم در محل کمیسیون شد .

5-نظم جلسه : علنی بودن جلسات می تواند در مواقعی منجر به برهم خوردن جلسات بشود و ممکن است مشکلاتی از این نظر بوجود آید و چنانچه جلسه رسیدگی با حضور طرفین برگزار شود جلسه علنی خواهد بود و در صورت لزوم شورای شهر باید نظم جلسات را تعیین نماید .

6-رسیدگی و صدور رای :چنانچه موجبات رسیدگی فراهم شد جلسه تشکیل و صلاحیت اعضای کمیسیون پیش از رسیدگی محرز شد رسیدگی می نماید ومناط صلاحیت تاریخ تقدیم دادخواست است و چنانچه پس از تقدیم دادخواست به کمیسیون یا پیش از صدور حکم قانونگذار دعوی مطروحه را از صلاحیت ذاتی کمیسیون خارج نماید و در صلاحیت مرجه دیگری قرار بدهد کمیسیون باید پرونده را به مرجعی که صالح رسیدگی اعلام شده بفرستد مگر اینکه قانونگذار خلاف آنرا پیش بینی نماید در صورتی که کمیسیون خود را صالح به رسیدگی تشخیص داد اقدام به رسیدگی نموده وچنانچه وقت جلسه کافی نباشد ویا به هرعلت دیگری تجدید جلسه لازم باشد جلسه تجدید خواهد شد که لازم است علت تجدید جلسه در صورتجلسه قید وقت بعدی تعیین شود و چنانچه تجدید جلسه ضرورت نداشته باشدکمیسیون رسیدگی را ختم و به صدور رای اقدام می کند و رای صادره باید در مدت مناسب پاکنویس وبه امضای اعضای آن برسد و به طرفین ابلاغ شود  وآرای کمیسیون قطعی است .

مراحل اجرای کمیسیون :

1-قبل از دادخواست اجرائیه : شهرداری پس از صدور رای کمیسیون و قبل از درخواست اجرائیه باید مفاد رای را به محکوم علیه یا وکیل یا قائم مقام قانونی او ابلاغ نماید و ابلاغیه باید کتبی و طبق فرم مخصوص حاوی نام و نام خانوادگی ، محل اقامت ، شماره شناسنامه ، محل صدور ، نام پدر ،تاریخ تولد ، کد ملی ،مشخصات رای و شماره و تاریخ و...) موضوع و مبلغی که محکوم شده است و نیز مهلتی که طی آن باید رای را اجرا نماید (10 روز ) نوشته شده و متذکر گردد درصورت عدم اجرای رای ، از طریق اجرای ثبت اقدام خواهد شد .

2-درخواست صدور اجرائیه :

برای صدور اجرائیه تقدیم اوراق ذیل به اداره ثبت ضروری است :

1-تقاضانامه صدور اجرائیه

2-رو نوشت مصدق رای کمیسیون

3-اخطاریه ابلاغ شده رای مذکور به مودی پس از ارسال مدارک فوق اجرای ثبت نسبت به صدور اجرائیه اقدام و اجرائیه صادره را توسط مامور اجراء به مودی ابلاغ که ابلاغ ممکن است واقعی با شد ، قانونی ، تعهد به ابلاغ ، استنکاف یا درج در روزنامه به هر صورت پس از ابلاغ اجرائیه شهرداری  می بایست جهت وصول طلب خویش معادل موضوع سند لازم الاجراء و نیم عشر اجرائی نسبت به معرفی مال و بازداشت اموال متعهد اقدام کند البته مستثنیات دین قابل بازداشت نمی باشد .

تجدید نظر خواهی از کمیسیون :

تجدید نظر خواهی از آرای کمیسیون در قانون پیش بینی نشده است آرای صادره از آن قطعی است اما این امر مانع از اعتراض به آرای صادره از آن در دیوان عدالت اداری نمیباشد ، از طرف دیگر دیوان عدالت اداری رسیدگی ماهوی به شکایات ازآرای کمیسیون ماده 77 با سایر شکایات نمی نماید بلکه ان را از حیث نقض قوانین و مقررات مورد رسیدگی شکلی قرار می دهد و  چنانکه نقض قوانین و مقررات صورت گرفته باشد حکم صادره را نقض و جهت رسیدگی به مرجع هم عرض ارجاع می نماید .

1-لزوم قطعی بودن رای مورد شکایت :

آرایی که از کمیسیون ماده 77 صادر می شوند قابل تجدید نظر خواهی نبوده و قطعی هستند .

2- صدور رای اصراری از مرجع هم عرض :

در این باره در ماده 72 لایحه پیش نویس آیین دادرسی دیوان عدالت اداری پیشنهاد شده است که پس از صدور رای دیوان دایر بر نقض آراء و احکام مراجع اختصاصی اداری و ارجاع پرونده جهت رسیدگی به مرجع هم عرض ، «چنانچه شعبه هم عرض رای اصراری صادر کند و از آن رای نیز شکایت به عمل آید شعبه دیوان موظف است در صورتی که اعتراض را وارد بداند ، ضمن رای در ماهیت موضوع نیز اتخاذ تصمیم نماید ».

3-شکایت نهادهای دولتی در دیوان :

براساس رای سازمان های دولتی در دیوان عدالت اداری نمی توانند علیه رای کمیسیون ماده 77 شکایت نمایند اما می توانند شکایت خود را در دادگاه های عمومی طرح کنند .

جهات نقص آرای کمیسیون در دیوان رسیدگی فرجامی و حکمی در دیوان عدالت اداری معطوف به بررسی عدم رعایت دو مورد میباشد :

1-احکام و قواعد ماهوی                              2-احکام و قواعد شکلی ، توسط کمیسیون ماده 77

الف -موارد عدم صلاحیت یا خروج از صلاحیت تئسط مرجع حل اختلاف

ب-موارد تشکیلاتی و عضویت وتشکیل جلسات

                                                                                    پایان

عباسعلی نیک اندیش-مهدی خراسانی-سعید صرفی دانشجویان کارشناسی ارشد حقوق ثبت دامغان